Marga Klompé Building

Het Marga Klompé Building, ontworpen door Powerhouse Company, is het eerste collegegebouw in Europa dat volledig is opgetrokken uit massief hout. Het nieuwe, nagenoeg energieneutrale complex staat op een grondoppervlak van 33 bij 33 meter, op de bosrijke universiteitscampus van Tilburg University. Het gebouw biedt een foyer, 1 auditorium, 13 collegezalen en zelfstudieplekken aan voor circa 1.000 studenten. De bijzondere architectuur is een eerbetoon aan het monumentale Cobbenhagengebouw op de campus en is tegelijkertijd een toonbeeld voor de uiterst duurzame ambities van universiteitscampussen in Europa.

Modernistisch en tijdloos

Het ontwerp van het Marga Klompé Building sluit naadloos aan bij de modernistische architectuur van de Tilburgse universiteitscampus. De circulaire ambities zijn weerspiegeld in het hernieuwbare karakter van de houten constructie, wanden, vloeren, trappen, kozijnen en afwerkingen. Het team heeft een uniek droogbouwsysteem toegepast. Deze houten ribbenvloeren - CTL-vloeren die versterkt zijn met balken - maken het mogelijk grote vrije overspanningen te maken die voldoen aan de hoge akoestische eisen die nodig zijn voor het programma. De Portugese natuurstenen gevel, voorzien van diepe negges, is een directe verwijzing naar het iconische Cobbenhagengebouw uit 1962 van Jos Bedaux. De natuursteen heeft een zeer lange levensduur, is losmaakbaar en bevestigt de circulaire ambities. Het stenige volume harmonieert met de architectuur rondom en vormt een intrigerend contrast met de weelderige bosrijke omgeving. Het alzijdige gebouw is geïntegreerd in de campus en markeert de entree vanaf het station.

"Ons ontwerp voegt zich naar de architectuur van Bedaux met muschelkalkstenen gevels en een ritmische raamverdeling. Hiermee benadrukken we een sterke verbinding met de natuurlijke omgeving." - Janneke van der Velden (Associate en Project Architect, Powerhouse Company)

Powerhouse Company heeft het Cobbenhagengebouw als uitgangspunt genomen voor de ruimtelijke kwaliteiten, maar heeft het ontwerp naar de 21ste eeuw gebracht door te kiezen voor een palet van natuurlijke, circulaire materialen zoals hout, terrazzo en pleisterwerk. Deze materialen zijn prominent aanwezig en dragen bij aan een serene sfeer, van de royale collegezalen tot de intieme nissen bij de ramen. Daarnaast zijn houten meubels gebruikt om de rustgevende studieruimtes te verfraaien.

Duurzaamheid

Het Marga Klompé Building is ontworpen met de nieuwste inzichten op het gebied van duurzaamheid op basis van Trias Energetica, zoals een zeer laag energieverbruik en slim gebruik van natuurlijke bronnen. De kubusvorm en het centrale atrium van het gebouw minimaliseren energieverlies via de buitenmuren. Strategisch geplaatste openingen zorgen voor een stabiel binnenklimaat zonder extra energieverbruik. Een goed isolerende gebouwschil doet de rest voor een passieve bijdrage aan een laag energiegebruik. Hiervoor is een bijzonder materiaal gekozen: de isolatie bestaat gedeeltelijk uit gerecyclede spijkerbroeken. Textielafval dat anders zou worden verbrand, wordt nu gebruikt om katoenen isolatie te creëren. Het is duurzaam en heeft bewezen een uitstekende manier te zijn om het akoestisch comfort van het gebouw te verbeteren.

"De nauwe samenwerking met het ontwerpteam en de opdrachtgever heeft geresulteerd in een gebouw dat niet alleen aan strenge geluids- en akoestische normen voldoet, maar ook circulaire en duurzame principes naadloos integreert voor een optimale leefomgeving." - Gerben Stam (Strategisch Adviseur, Royal HaskoningDHV)

In het ontwerp is het aantal PV-panelen gemaximaliseerd en energiezuinige installaties geïntegreerd. Ventilatie en verlichting zijn voorzien van slimme regelsystemen die zich aanpassen aan de werkelijke vraag. Koude en warmte worden geleverd uit een zuinig bodemopslagsysteem met een warmtepomp. Ondanks de sterke nadruk op energiezuinigheid voldoet het binnenklimaat aan Frisse Scholen Klasse A. Het Marga Klompé Building mag trots zijn op een BREEAM Outstanding-certificaat en bereikt bijna energieneutraliteit.

Circulaire ambities

Er is nauwgezet onderzocht hoe de gebouwinstallaties optimaal kunnen bijdragen aan circulariteit. Dankzij het doordachte ontwerp van het gebouw kan het gebruik van klimaatinstallaties tot een minimum worden beperkt. De strenge eisen voor luchtkwaliteit hebben geleid tot een integratie van ventilatie- en klimaatsystemen. Bovendien is er slim gebruikgemaakt van het atrium om retourventilatie te benutten. Dit heeft geresulteerd in een aanzienlijke vermindering van het benodigde kanaalwerk, wat heeft bijgedragen aan een indrukwekkende circulaire beoordeling met een MPG-score van 0.5, een BCI-score van 0.61 en MCI-score van 72%.

"Door een houten onderwijsgebouw voor te stellen in onze visie voor de tender, hebben we de opdrachtgever gemotiveerd om een volgende stap te zetten in duurzame onderwijsgebouwen. Samen met Tilburg University hebben we de ambities tijdens het ontwerpproces verder verhoogd naar een maximaal circulair en energieneutraal ontwerp." - Stefan Prins (Partner Architect, Powerhouse Company)

Naast circulair is het Marga Klompé Building ook klimaatadaptief en natuurinclusief. Het zacht glooiende landschap, ontworpen door Studio REDD, reikt tot aan de gevel en bevat een wadi en wordt ingezaaid met wilde bloemen. Deze wadi fungeert niet alleen als een esthetisch element, maar dient ook als een Water Afvoer Drainage en Infiltratie-systeem, waarbij regenwater wordt opgevangen en geïnfiltreerd in de bodem in plaats van rechtstreeks af te voeren naar het rioolstelsel. Dit draagt bij aan het verminderen van overstromingsrisico's en het bevorderen van een gezonder ecosysteem, terwijl het verbindt met de campus en de natuurlijke omgeving op duurzame wijze.

Multidisciplinair constructief ontwerp

Dankzij nauwe samenwerking tussen architect, constructeur en installatieadviseur is het Marga Klompé Building tot stand gekomen waarin innovatieve oplossingen hebben geleid tot een optimaal resultaat. De collegezalen boven de grote zalen hebben indrukwekkende overspanningen van 9.2 meter, gerealiseerd met CLT- ribbenvloeren. Hierdoor konden we voldoen aan de eisen voor doorbuiging, trillingen en akoestiek. Door de ribben hoger te maken en verder uit elkaar te plaatsen, kreeg de vloer meer massa voor een betere akoestiek, terwijl de ruimte tussen de balken benut kon worden voor ventilatiekanalen, verlichting en andere technische voorzieningen. Het akoestische houten lattenplafond tussen de balken verbergt de techniek subtiel, terwijl de balken zelf fraai in het zicht blijven, waardoor de houten constructie integraal deel uitmaakt van de architectuur.

"Niet alleen hebben we een houten onderwijsgebouw opgeleverd, maar we hebben ook de essentie van intelligent ontwerp vastgelegd. Elk materiaal is zorgvuldig gekozen en geplaatst, waardoor we niet alleen een fysieke structuur hebben gecreëerd, maar ook een monument voor slimme keuzes en duurzaamheid." - Gilbert van der Lee (Ingenieur, BREED Integrated Design)

Het zit in de naam

Marga Klompé was de eerste vrouwelijke minister in Nederland en ontving in 1982 een eredoctoraat van de toenmalige Katholieke Hogeschool Tilburg. Klompé streefde naar een sociale en betekenisvolle samenleving en stond op voor sociale kwesties. Dit benadrukt de verbinding tussen haar visie en die van de universiteit, waar maatschappelijke betrokkenheid centraal staat. Dit erkent Tilburg University's toewijding aan het voortzetten van haar nalatenschap via onderwijs, onderzoek en actieve betrokkenheid op de campus.

Powerhouse Company

Powerhouse Company is een bekroond architectenbureau gevestigd in Rotterdam, Nederland. Het is sinds zijn oprichting in 2005 uitgegroeid tot een multidisciplinair kantoor van ongeveer 100 werknemers met internationale studio's in Beijing, Oslo en München. Het heeft onder meer de Dutch Design Award, de Maaskantprijs en de AM / NAI Award gewonnen.